Yediemin işletmeleri, adalet sistemimizin olmazsa olmazlarından biri olmalarına rağmen sıklıkla göz ardı edilmektedir. Bu kurum, özellikle icra ve iflas süreçlerinin sorunsuz işlemesi için kilit bir rol üstlenir ve bir nevi adaletin tecelli etmesini sağlayan “sessiz omurgasını” oluşturur.
İcra işlemlerinin temel amacı olan maddi tahsilata ulaşma yolu, kanunla şekillendirilmiştir. Bu süreçte taşınır malların haczi ve akabinde satışı ile tahsilata giden yol, İcra İflas Kanunu‘nda açıkça belirtilmiştir. İİK.Md.88 1 hükmü, satışa gidecek malın muhafaza altına alınmasını zorunlu kılarak, tahsilat sürecinin yedieminlikle kesişimini garanti eder.
Bunun yanı sıra, yargı organlarının vereceği birçok muhafaza tedbiri kararı da taşınır malların ve araçların yediemin depo ve garaj işletmelerine tevdi edilmesini gerektirir. Kabaca bakıldığında, ceza infaz kurumu olmayan bir yargı sisteminin eksik kalacağı gibi, yedieminsiz bir yargı sistemi de fonksiyonunu yitirir. Yedieminliğin bu rolü, onun adalet sisteminin infaz süreçlerindeki merkezi konumunu açıkça ortaya koymaktadır.
Ancak bu kadar hayati bir köşe taşı olan yedieminlik, hak ettiği mesleki itibardan, pratik uygulanabilen bir tasfiye sisteminden, öngörülebilir bir ekonomik sistemden ve adil bir ücretlendirme politikasından mahrum bırakılmıştır. Bu durum, yedieminlik kurumunun ne kadar göz ardı edildiğinin en somut delili olarak karşımızda durmaktadır.
- Yedieminden karşılanan hizmetlerin ücretlendirilmesinde yaşanan belirsizlik ve adaletsizlikler
- Yedieminin hak ettiği ücreti tahsilde yaşadığı sorunlar ve engeller
- Üçüncü nesil olan tasfiye sisteminin halen uygulanamıyor olması 2
Yukarıda arz edilen temel sorunlardan arındırılmamış olan bir yediemin müessesesinin sağlıklı çalışması düşünülemez. Sağlıklı çalışmayan bu müesseseyi ise yedieminlik lisansının özelleştirilmesi yolu ile seviye atlatmaya çalışmak, koruktan pekmez yapma çalışmaktan farklı bir neticeye ulaşmaz.
Yukarıda belirtilen sorunlar, yedieminlik müessesesinin acil bir reforma ihtiyacı olduğunu açıkça göstermektedir. Ancak bu durum, umutsuz bir tablo çizmek yerine, aslında köklü bir dönüşüm için eşsiz bir fırsat sunmaktadır.
“Yediemine Vedia: Uygulamadan Reform Önerilerine“ adlı bu eser, sadece mevcut sorunları teşhis etmekle kalmıyor; aynı zamanda lisans uygulamasına geçiş, adil bir ücretlendirme politikası ve dijitalleşme gibi kritik meselelere kapsamlı ve pratik çözümler sunarak bu dönüşüm için bir yol haritası niteliği taşıyor.
Kitap, yedieminliğin sadece hukuki bir kurum değil, aynı zamanda ekonomik ve sosyal açıdan da adalet sisteminin vazgeçilmez bir parçası olduğunu vurgulamakta ve bu sessiz omurganın hak ettiği itibara kavuşması için atılması gereken adımları ortaya koymaktadır.
- İİK.Md.88 “Haczedilmiş ancak muhafaza altına alınmamış mallar satış talebi üzerine muhafaza altına alınır veya ihale alıcısına teslime hazır hâle getirilir, aksi takdirde satış yapılamaz.” ↩︎
- 1.İİK.Geçici Md.11 (mülga), 2.İİK.Geçici Md.20 [mülga (AYM. iptali ile)], 3.İİK.Md.88/a ↩︎
