Hangi Tarife, Hangi Dönem ?
Bir mal veya araç yedieminden çıkacağı zaman yapılacak ücret hesabında malın kaldığı dönemlerde geçerli olan tarifeden mi yoksa güncel tarifeden mi ücret hesabı yapılmalıdır?
Yediemin ücret hesaplamalarında en çok kafa karıştıran konulardan birine yanıt vereceğim. Malın depo veya garajda uzun süre beklemesi ve bu dönemde yayımlanan farklı tarifeler…
Bir mal veya araç yedieminden çıkacağı zaman yapılacak ücret hesabında malın kaldığı dönemlerde geçerli olan tarifeden mi yoksa güncel tarifeden mi ücret hesabı yapılmalıdır?
Bir örnekle 2023 yılında 6 ay, 2024 yılı tüm olarak yedieminde bulunan araç veya malın ücret hesabında ilk 6 aylık dönemi 2023 yılı tarifesinden sonraki bir yılı 2024 yılı tarifesinden hesaplamak isterseniz bu dönemlerdeki faizi de hesap etmeniz gerekir. Hak edilmiş bir ücretin ödemesinde gecikme olması halinde faiz işletilmesi yasaldır. Yediemin ücreti ise tarife gereği günlük hesap edilir. Bu demek oluyor ki günlük olarak muaccel olan yediemin ücretinin ödenmediği her gün için faiz işletilebilir.
Öte yandan Lisanslı yediemin depoları yönetmeliği Md.19 ve ücret tarifesi Md.5 gereği muhafaza altına alınan mahcuzlarla ilgili peşin yediemin ücret avansı alınmaktadır.
Türk Borçlar Kanunu’nun 90.maddesi uyarınca “ifa zamanı taraflarca kararlaştırılmadıkça veya hukuki ilişkinin özelliğinden anlaşılmadıkça her borç, doğumu anında muaccel olur.”
Yine Türk Borçlar Kanunu “MADDE 574- Ardiyeci, kararlaştırılmış veya alışılmış olan ardiye ücretini ve saklamadan doğmayan bakım, taşıma ve gümrük gibi bütün giderlerini isteyebilir. Bu giderler hemen; ardiye ücreti ise her üç ayda bir ve herhâlde malların tümünün veya bir bölümünün geri alınması sırasında ödenir.“
Anlaşılacağı üzere yediemine hak ettiği ücreti üçer aylık periyotlar ile ödenebilmektedir.
Ücret hesabının bu şekilde yapılması (günlük faizi ile) zorluğu bir yana doğan gecikmenin müsebbibi olan tarafın belirlenmesi de bir o kadar kaosa kapı aralar. Zira yediemin ücret sorumluluğu çeşitli hallerde farklı taraflara ait olabilmektedir.
Son olarak bir diğer olumsuz durum ise her yeni tarife ile bir evvelkinin yürürlükten kalkmış (mülga) olmasıdır.
Arz ettiğim durumun meydana getirdiği karmaşayı fark eden İcra İşleri Dairesi Başkanlığı, Lisanslı Yediemin Depoları Yönetmeliği Md.26/3 te ;
“Depo işleticisine ödenecek ücret hesaplanırken malın (Değişik ibare:RG-21/12/2023-32406)(2) muhafazasının hitam bulduğu tarihte yürürlükte olan ücret (Değişik ibare:RG-21/12/2023-32406)(2) tarifesi dikkate alınır.”
şeklinde yaptığı revize ile bu soru işaretlerini gidermiştir. Buna göre malın depo/garaj işletmesinden çıkarıldığı tarihte yürürlükte olan ücret tarifesinin esas alınması gerektiği ortaya koyulmuştur.
